«Συνέντευξη του Δρ. Ευάγγελου Θεοδώρου, Πρόεδρου & Διευθύνοντος Συμβούλου του Ομίλου Θεοδώρου στο περιοδικό MEATPLACE στο πλαίσιο του αφιερώματος "Ιχνηλασιμότητα: Παρακολούθηση από το πιάτο στον στάβλο"»
Δρ. Ευάγγελος Θεοδώρου
Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Θεοδώρου
1. Πόσο ικανοποιητικός είναι σήμερα ο βαθμός διείσδυσης της τεχνολογίας ιχνηλασιμότητας στην ελληνική βιομηχανία τροφίμων;
Υπάρχει σαφής πρόοδος τα τελευταία χρόνια, αλλά η διείσδυση παραμένει σε μέτριο επίπεδο. Οι μεγαλύτερες μονάδες επένδυσαν σε συστήματα ιχνηλασιμότητας/MES, ERP/WMS διασυνδέσεις και σε GS1 standards, όμως συχνά απουσιάζει η τεχνική ενοποίηση όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων και η end‑to‑end προσέγγιση.
Ο Όμιλος Θεοδώρου καλύπτει αυτό το κενό με τη σύγχρονη πλατφόρμα MES Tracer Factory, βασικότερες λειτουργικότητες της οποίας είναι:
- Διασύνδεση με υπάρχοντα μηχανογραφικά συστήματα (ERP, WMS, QMS, κτλ.),
- Εκτέλεση λειτουργιών αποθήκης: Παραλαβές - Ενδοδιακινήσεις - Φορτώσεις - Απογραφές
- Διαχείριση Παραγωγής: Ψηφιοποίηση και προγραμματισμός εντολών παραγωγής - Κεντρικός έλεγχος παραγωγής
- Διαχείριση Κωδικοποίησης: Διασύνδεση και έλεγχος όλων των εκτυπωτών
- Διαχείριση Ποιότητας: Διαχείριση και εκτέλεση διαδικασιών ποιοτικού ελέγχου
- Line Monitoring & OEE: Διασύνδεση με εξοπλισμό του εργοστασίου, συλλογή δεδομένων real time και απεικόνιση κατάστασης μηχανών γραμμών παραγωγής
- Ολοκληρωμένη ιχνηλασιμότητα: Παρακολούθηση και ιχνηλάτηση των διαδικασιών παραγωγής και συσκευασίας από τις παραλαμβανόμενες Α’ ύλες έως το τελικό προϊόν
2. Πόσο εφικτό είναι σήμερα να γνωρίζουμε την πλήρη διαδρομή ενός προϊόντος από το χωράφι ή τον στάβλο μέχρι το πιάτο του τελικού καταναλωτή;
Από τεχνικής άποψης είναι πλήρως εφικτό. Η δυνατότητα για πλήρη και αξιόπιστη ιχνηλάτηση των προϊόντων αποτελεί βασική απαίτηση για τη σωστή λειτουργία και διαφάνεια κάθε εφοδιαστικής αλυσίδας. Η ιχνηλάτηση αυτή πρέπει να γίνεται τόσο σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας (εσωτερική ιχνηλασιμότητα) όσο και στην εφοδιαστική αλυσίδα και μέχρι να φτάσει το προϊόν στον τελικό καταναλωτή (διαδοχική ιχνηλασιμότητα).
Κάθε εμπλεκόμενος στην εφοδιαστική αλυσίδα έχει άμεσο και επιτακτικό ενδιαφέρον για την ιχνηλασιμότητα. Συγκεκριμένα:
- Οι παραγωγικές μονάδες για να εξασφαλίσουν ότι σε περίπτωση λάθους θα μπορέσουν να εντοπίσουν ταχύτατα τα ελαττωματικά προϊόντα.
- Οι εμπλεκόμενοι στη διακίνηση και διάθεση των προϊόντων για να εξασφαλίσουν ότι ο χειρισμός των προϊόντων έγινε με το σωστό τρόπο.
- Οι κρατικές αρχές για να μπορούν να παρακολουθούν τη σωστή λειτουργία και διαφάνεια της εφοδιαστικής αλυσίδας.
- Οι καταναλωτές για να είναι σίγουροι ότι τα προϊόντα που προμηθεύονται είναι γνήσια και ποιοτικά.
Με το Tracer Factory η ιχνηλασιμότητα μπορεί να καλύψει κάθε στάδιο παραγωγής και μεταφοράς των προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές, αρκεί τα στοιχεία σήμανσης και κωδικοποίησης να καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο σε ενιαίο πληροφοριακό περιβάλλον.
3. Αποτελούν οι 2D κωδικοί επανάσταση στη βιομηχανία τροφίμων, ειδικά στα κρεατοσκευάσματα;
Οι 2D κώδικες (QR, DataMatrix) μπορούν να προσφέρουν πολλαπλές πληροφορίες και αποτελούν σημαντικό βήμα εξέλιξης σε σχέση με τα κλασικά barcodes. Ειδικά στα προϊόντα κρέατος, συχνά απαιτείται δυναμική σήμανση με βάση το βάρος, αλλά και μοναδικός κωδικός ανά συσκευασία προϊόντος (serialization).
Ωστόσο τα πραγματικά οφέλη προκύπτουν όταν η σήμανση με 2D κώδικες ενσωματώνεται σε μία ολοκληρωμένη και σύγχρονη πλατφόρμα ιχνηλασιμότητας/MES, καθώς η κωδικοποίηση και σήμανση αυτή καθαυτή δεν εξασφαλίζει την ποιότητα ή την ασφάλεια, αλλά ένα σύστημα διαδοχικής ιχνηλασιμότητας που παρακολουθεί τα προϊόντα, καθώς αυτά ταξιδεύουν στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι αυτό που τελικά επιτυγχάνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
4. Ποιος είναι ο ρόλος των συστημάτων Serialization & Aggregation στο συνολικό οικοσύστημα ολοκληρωμένης ιχνηλασιμότητας προϊόντων κρέατος;
Τα συστήματα Serialization ταυτοποιούν κάθε μονάδα τελικού προϊόντος ξεχωριστά, μέσω της επισήμανσης τους με ένα μοναδικό αριθμό (κωδικός αναγνώρισης). Η επισήμανση αυτή έχει τη μορφή ενός δισδιάστατου (2D) κωδικού, ο οποίος πρέπει να τοποθετείται στη συσκευασία των προϊόντων κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας.
Τα συστήματα Aggregation συγκεντρώνουν αυτές τις μονάδες προϊόντων σε ομαδικές συσκευασίες με ιεραρχική δομή, τις σημαίνουν και δίνουν τη δυνατότητα εντοπισμού των μοναδικών αριθμών αναγνώρισης (serialization) που περιλαμβάνονται σε κάθε μία ομαδική συσκευασία από αυτές (κιβώτια, παλέτες).
Τα συστήματα Aggregation ακολουθούν την ίδια αρχιτεκτονική με τα συστήματα Serialization, ενώ τα δύο αυτά συστήματα πρέπει να συνεργάζονται, ανταλλάσσοντας δεδομένα online και σε πραγματικό χρόνο μεταξύ τους, ώστε σε συνεργασία να μπορούν να συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στην ιχνηλασιμότητα και τη διαφάνεια της εφοδιαστικής αλυσίδας, κάνοντας δυνατή την ανάκληση προϊόντων, την εύκολη διαχείρισή τους σε αποθήκες και την επαλήθευση της προέλευσής τους από τους καταναλωτές.
5. Πώς η ιχνηλασιμότητα βελτιώνει πρακτικά στάδια, όπως η παραγωγή και τα logistics και ποια τα οφέλη για τον τελικό καταναλωτή;
Στην παραγωγή, με την άμεση καταγραφή των παρτίδων, ημερομηνιών, της ποιότητας των πρώτων υλών. Στα logistics, με την παρακολούθηση της θερμοκρασίας (κατάψυξης/απόψυξης), των φορτώσεων, των παραδόσεων και των ανακλήσεων (recall). Στα σημεία πώλησης με την πρόσβαση των καταναλωτών σε πληροφορίες προέλευσης, ημερομηνίες παραγωγής και λήξης, καθώς και πληροφορίες που αφορούν την ασφάλεια και διαφάνεια σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας σε πραγματικό χρόνο, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη τους στα επιλεγόμενα προϊόντα.
6. Τι αλλαγές απαιτούνται στη συσκευασία για να υποστηρίζεται και να αναδεικνύεται η ιχνηλασιμότητα των προϊόντων;
Απαιτείται ενσωμάτωση 2D κωδικού με υψηλή ποιότητα εκτύπωσης σε εμφανές σημείο, είτε με απευθείας εκτύπωσή του στη συσκευασία του προϊόντος, είτε με εκτύπωση του σε ετικέτα η οποία στη συνέχεια επικολλάται στο προϊόν. Τα χρησιμοποιούμενα αναλώσιμα υλικά (μελάνια) για εκτύπωση κωδικών DataMatrix/QR θα πρέπει να είναι τα κατάλληλα για κάθε εφαρμογή και να αντέχουν σε διάφορες μεταβολές της θερμοκρασίας. Οι εκτυπώσεις θα πρέπει να είναι ευανάγνωστες και να περιέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που προβλέπονται από την νομοθεσία, αλλά και επιπλέον πληροφορίες που προσθέτουν αξία στο προϊόν και ενισχύουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
7. Ποια τα οφέλη για μία επιχείρηση τροφίμων από ένα ενιαίο σύστημα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο;
Με τη χρήση ενός ενιαίου συστήματος παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο εξασφαλίζεται η συνολική εποπτεία των προϊόντων σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση, βελτιώνεται η παραγωγική διαδικασία μέσω analytics και δεδομένων παραγωγικότητας, μειώνονται πιθανά σφάλματα χειρισμού με την αυτοματοποίηση και προγραμματισμό, βελτιώνεται η συμμόρφωση με συστήματα ποιότητας και εξασφαλίζεται ταχύτερη απόκριση σε προβλήματα ποιότητας ή ανακλήσεων, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται οικονομία πόρων και μείωση των απορριμμάτων.
8. Πώς αναμένετε να εξελιχθεί η ιχνηλασιμότητα στη βιομηχανία τροφίμων τα επόμενα χρόνια;
Θα υπάρξει αυξημένη χρήση αισθητήρων IoT (θερμοκρασίας, υγρασίας, κ.τ.λ.) σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, cloud‑based πλατφόρμες με real‑time dashboards, predictive analytics και blockchain τεχνολογία για την ασφάλεια των δεδομένων, περαιτέρω αυστηροποίηση της νομοθεσίας (βλ. Chestny Znak) και καταναλωτικές απαιτήσεις για πλήρη διαφάνεια, καθώς και πιο στενή σύνδεση ιχνηλασιμότητας με στόχους ESG, βιώσιμες πρακτικές και green labeling.
9. Υπάρχουν ήδη επιτυχημένα παραδείγματα στην ελληνική αγορά, όπου η ιχνηλασιμότητα έφερε ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα, την ασφάλεια ή τη διαφάνεια των προϊόντων κρέατος;
Στην ελληνική αγορά έχουμε ήδη εφαρμόσει επιτυχώς λύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού για την ιχνηλασιμότητα που έχουν φέρει ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα, την ασφάλεια και τη διαφάνεια των προϊόντων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συνεργασία μας με ελληνική εταιρεία τροφίμων, όπου εφαρμόσαμε μοναδικούς 2D κωδικούς και real-time καταγραφή σε κάθε στάδιο παραγωγής και διανομής, επιτυγχάνοντας:
- Διαφάνεια και γνησιότητα των προϊόντων
- Συμμόρφωση με απαιτήσεις αγορών (π.χ. Ρωσίας - Chestny ZNAK)
- Δυνατότητα επαλήθευσης από τον καταναλωτή με σάρωση QR
- Εσωτερική οργάνωση, περιορισμός λαθών και ενίσχυση της εμπιστοσύνης
Αυτό το επιτυχημένο case study αποδεικνύει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ιχνηλασιμότητας δεν είναι αποτελεί μόνο απαίτηση συμμόρφωσης, αλλά και μοχλός ανταγωνιστικότητας, ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων.
10. Πώς συνδυάζονται οι λύσεις traceability με αρχές βιωσιμότητας, π.χ. μείωση food waste, αποτύπωμα άνθρακα, ευθυγράμμιση με ESG στόχους των εταιρειών τροφίμων;
Η ιχνηλασιμότητα και η βιωσιμότητα είναι σήμερα δύο έννοιες απολύτως αλληλένδετες, ειδικά στον κλάδο των τροφίμων. Οι λύσεις traceability, όπως αυτές που αναπτύσσουμε στον Όμιλο Θεοδώρου μέσω του Tracer Factory, δεν περιορίζονται απλώς στην ασφάλεια τροφίμων, αλλά λειτουργούν και ως εργαλεία περιβαλλοντικής και κοινωνικής υπευθυνότητας, συμβάλλοντας άμεσα στην επίτευξη στόχων ESG, όπως:
-
Μείωση Food Waste μέσω data-driven αποφάσεων
Με την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο του κύκλου ζωής ενός προϊόντος οι επιχειρήσεις μπορούν να βελτιστοποιήσουν τις παραγγελίες πρώτων υλών, τη διαχείριση αποθεμάτων ανά batch, την κυκλοφορία βάσει ημερομηνιών λήξης (FEFO), μειώνοντας έτισι τιςαπορρίψεις λόγω εκπρόθεσμης διάθεσης ή κακής αποθήκευσης. -
Καταγραφή και μείωση του αποτυπώματος άνθρακα
Η δυνατότητα καταγραφής όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας επιτρέπει τον εντοπισμό ενεργοβόρων φάσεων (π.χ. ψύξη, μεταφορές), την ανάλυση διαδρομών και χρόνων μεταφοράς και την τεκμηρίωση της περιβαλλοντικής επίπτωσης ανά προϊόν/παρτίδα. Μέσω της ιχνηλασιμότητας, οι επιχειρήσεις μπορούν να συντάξουν περιβαλλοντικά reports ανά προϊόν και να λάβουν στοχευμένα μέτρα για την μείωση εκπομπών CO2. -
Ευθυγράμμιση με στόχους ESG και διαφάνεια προς τον καταναλωτή
Οι καταναλωτές απαιτούν πλέον τεκμηριωμένα «καθαρά» προϊόντα: όχι μόνο ασφαλή, αλλά και ηθικά και βιώσιμα. Η ιχνηλασιμότητα επιτρέπει σε μια επιχείρηση να αποδείξει την προέλευση των πρώτων υλών από υπεύθυνες μονάδες, τη συμμόρφωση με πρότυπα welfare, εργασίας και περιβαλλοντικής προστασίας κα την επαληθεύσιμη δήλωση για «προϊόν φιλικό προς το περιβάλλον».
Η ιχνηλασιμότητα δεν είναι απλώς μια απαίτηση συμμόρφωσης. Είναι μοχλός μετασχηματισμού, μέσω του οποίου η βιομηχανία τροφίμων μπορεί να συνδυάσει την παραγωγικότητα με τη διαφάνεια, την ασφάλεια με τη βιωσιμότητα και την εμπιστοσύνη με την καινοτομία.
Στον Όμιλο Θεοδώρου, σχεδιάζουμε τις λύσεις μας ακριβώς πάνω σε αυτή τη λογική: να προσφέρουμε τεχνολογία που δεν απαντά μόνο στο «πού είναι το προϊόν», αλλά και στο «πώς παράχθηκε, με τι κόστος για τον πλανήτη και την κοινωνία».
Ο Δρ. Ευάγγελος Θεοδώρου είναι Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Θεοδώρου. Είναι διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος ΕΜΠ και κάτοχος Ph.D. στα Ηλεκτρονικά Συστήματα από το Πανεπιστήμιο του Cambridge Αγγλίας. Έχει διατελέσει λέκτορας του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων του ΕΜΠ.